کد مطلب:32003 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:13

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا بعضي انسانها زشت و بعضي زيبا هستند؟ آيا اين مسأله عامل ژنتيكي دارد يا اراده خداوند هم در اين كار دخيل است؟ و اگر دخيل است آيا عدالت رعايت ميشود و آيا مسؤوليت و وظايف انسانهاي زشت و زيبا در برابر خدا با هم برابر است؟

قبل از پاسخ به سؤالتان، توجه شما را به دو نكته اساسي جلب ميكنيم:

1- از عوامل مهم و اساسي در تحليل و بررسي درست پديدهها، پرهيز از نگرش تك بعدي به آنها ميباشد. لازم است در برخورد با هر يك از پديدهها، ابعاد گوناگون آنها را ملاحظه نماييم تا بتوانيم قضاوتي شايسته و مطابق با واقعيت نسبت به امور گوناگون داشته باشيم. رعايت اين اصل شرط ضروري در تحليل هر پديدهاي است.

2- منشأ برخي از شبهات در زمينه عدل الهي، عدم شناخت صحيح از اراده الهي و اراده انسانها است؛ در اين رابطه لازم است بدانيم كه اراده انسانها در طول اراده الهي است، نه در عرض آن. چون اراده خداوند فوق اراده انسانها است و اختيار و اراده بشر نيز معلول اراده پروردگار خويش ميباشد. از اين رو هيچ تعارضي بين اين دو اراده وجود نخواهد داشت. با توجه به دو نكته ياد شده، در پاسخ سؤالتان ميگوييم:

الف) زشت يا زيبا بودن برخي انسانها و فرقهاي ديگري كه بين آنان است، معلول عوامل مختلفي است كه به اختصار به بعضي از آنها اشاره ميشود:

1- عامل وراثت: بسياري از صفات جسمي و روحي انسانها در اثر وراثت از پدر و مادر و اجدادشان به آنها منتقل ميگردد. هرچند در گذشته به اين عامل مهم چندان توجهي نميگرديد، اما در روايات اهلبيت(ع) به اين مسأله توجه جدي شده است. دانشمندان علوم طبيعي نيز در قرن اخير به نقش عظيم اين عامل تا حدودي پي بردهاند، چنان كه امروزه علم ژنتيك به عنوان يكي از علوم حياتي در مراكز معتبر علمي دنيا شناخته شده است.

در زمينه تأثير وراثت در انتقال صفات جسمي نظير زيبايي، زشتي و... و صفات روحي نظير شجاعت، ترس و... از طريق سلول و ژنهاي نهفته در آن روايتي از پيامبر اسلام(ص) نقل ميگردد:

»شخصي همسرش را كه تازه زايمان كرده بود خدمت پيامبر(ص) آورد و گفت: اين زن دختر عمو و همسر من است و بر پاكي او يقين دارم، اما فرزندي زاييده با چهره سياه، لولههاي بيني گشاد، موهاي پيچيده و بيني پهن؛ نظير چنين فرزندي در خانواده و اجداد پدر و مادريام نيست. پيامبر(ص) از زن سؤال كرد كه چه ميگويي؟ او قسم ياد كرد از موقعي كه به همسري اين مرد در آمدهام، با هيچ كس نياميختهام. پيامبر(ص) مانند كسي كه به فكر فرو رود، سر به زير انداخت و سپس سر بلند كرد و به شوهر آن زن فرمود: »بين هر انسان تا آدم 99 عِرق (ژن) وجود دارد كه در ساختمان فرزند، همه فعاليت ميكنند؛ وقتي نطفهاي در رَحِم قرار ميگيرد، عِرقها به جنبش افتاده و همه از خدا درخواست دارند كه فرزند شبيه آنها ساخته شود. اين بچه غير مشابه به شما از همان عِرقهاي دوردست است كه در اجداد و اجداد اجدادت سابقه ندارد. كودك را بگير، او





فرزند تو است.«

{P - وسائل الشيعه، ج 21، ص 504. P}

2- تغذيه دوران بارداري: از عوامل مهم ديگر در زشتي و زيبايي و تفاوتهاي ديگر افراد نسبت به همديگر، نوع تغذيه مادران در هنگام بارداري است. اين مطلب نيز همان گونه كه در روايات معصومين(ع) بدان اهتمام فراواني شده است، از نظر علوم تجربي نيز به اثبات رسيده است. در روايتي از پيامبر(ص) نقل شده است كه فرمود:

به همسران باردار خود »كندر« بدهيد؛ زيرا »كندر« در افزايش خرد بچه مؤثر است.

{P - بحارالانوار، ج 63، ص 444. P}

و در روايتي ديگر:

فردي كه »به« بخورد فرزندش زيبا خواهد بود.

{P - همان، ص 170. P}

و امام رضا(ع) فرمود:

به زنان حامله »كندر« بخورانيد تا فرزندي كه در شكم دارند اگر پسر است باهوش و دانا و شجاع و اگر دختر است، خوش قيافه و خوش اخلاق گردد.

{P - همان، ص 444. P}

يكي از پزشكان اروپا نيز آمار جامعي را اين چنين منتشر كرده است:

به طور كلي 80 درصد اشخاص ناقص الخلقه و معلول، محصول شب اول ژانويه است، زيرا در اين شب، مسيحيان عيد بزرگي دارند كه در آن به عيش و نوش ميپردازند و بيش از حد متعارف مشروب خواري ميكنند، به گونهاي كه بيمار ميشوند.

{P - مجله صباح، شماره 1. P}

3- محيط، آب و هوا، تغذيه، مسكن و...: از ديگر عوامل مؤثر در نوع صفات جسمي - روحي فرزند، محيط جغرافيايي زندگي است. بديهي است فرزنداني كه در محيطهاي گرمسير يا سردسير به دنيا ميآيند و نيز نوع تغذيه آنان در نحوه ساختمان جسمي و روحيشان تأثير بسزايي دارد. نمونههاي عيني چنين تأثيري را ميتوان در انسانهايي كه هم اكنون در قارههاي مختلف جهان زندگي ميكنند، مشاهده نمود.

ب) تفاوتهايي كه بين انسانها - از نظر زشتي و زيبايي و... - به چشم ميخورد هيچ گونه منافاتي با عدل الهي ندارد، چون اراده الهي در تدبير نظام طبيعت بر اساس قوانيني است كه خداوند در آن قرار داده است و اين قوانين به هيچ نحو تغييرپذير نميباشد. از جمله اين قوانين، اموري است كه در بند الف به عنوان عوامل انتقال صفات به آنها اشاره شد. بنابراين اگر شخصي زيبا يا زشت ميباشد، در اثر عوامل خاصي است كه در نظام طبيعت نهاده شده است.

بلي! اگر خداوند در شرايطي مساوي، يكي را زشت و ديگري را زيبا بيافريند، ظلم روا داشته است، در حالي كه خداوند هيچ گاه به بندگانش ظلم روا نميدارد. ضمناً در منظر الهي، فرقي بين زشترويان و زيبارويان وجود ندارد و تنها معيار برتريشان تقواي الهي ميباشد؛ البته چون زيبايي در برابر زشتي، نعمتي محسوب ميگردد، از اين رو تكليف صاحبان سيماي خوش بيشتر از ديگران است. آنان بايد حق آن نعمت را ادا نموده و در حفظ و پاكدامنيشان مراقبت بيشتري بنمايند.